روغن ترمز چیست

روغن ترمز  Brake fluid

روغن ترمز یا مایع ترمز، سیالی است که وظیفه انتقال فشار هیدرولیکی از پمپ ترمز به سیلندر ترمز را  در خودروهاي سبك بنزيني، وانتها  و موتور سيكلتها بر عهده دارد که در نهایت موجب فشار لنت ترمز بر دیسک یا کاسه ترمز میشود. این مایع بدلیل خصلت عملکرد خود باید دارای حداقل تراکم پذیری باشد. همچنین این مایع باید نسبت به حباب هوا حساس بوده و اجازه تشکیل حباب را ندهد. تبخیر روغن ترمز باید بسیار ناچیز باشد و با قطعات فلزی و پلاستیکی که با آنها در تماس است سازگاری داشته باشد.

این مایع، ترکیبی مصنوعی(سنتزي) است که قسمت اعظم آن از ترکیبات پلی گلیکول اتری تشکیل شده‌است. روغنهای ترمز نسبت به رطوبت حساس بوده و با جذب رطوبت نقطه جوش آنها پائین می‌آید و خاصیت خود را از دست می‌دهند. نقطه جوش معمول این روغن‌ها بیش از ۱۸۵ درجه سانتیگراد است. 

روغن ترمز چه خواصي دارد يا بايد داشته باشد؟

·         مايع است.

·         سمي و سوزان است.

·         غير قابل تراكم است و نبايد در دماهاي خيلي پايين يخ بزند.

·         به راحتي در آب حل ميشود: در صورت مخلوط شدن يا تماس مايع ترمز با آب، خاصيت آن از بين ميرود.

·         رنگ را به سرعت از بين ميبرد.

·         قابليت جذب رطوبت دارد.
گاهي از دست دادن اين خواص باعث از بين رفتن كارايي ترمز ميشود

·         يكي از دلايل مهم كند بودن عكس العمل سيستم ترمز فساد روغن ترمز است

·         نقطه جوش بالا: باید سیالی که به عنوان روغن ترمز مورد استفاده قرار می گیرد نقطه جوس بالایی داشته باشد(هنگام عملکرد ترمز گرمای زیادی به روغن ترمز تحمیل می شود.) دماي جوشDOT3 در محيط بدون رطوبت 205درجه سانتيگراد و در هنگاميكه در معرض رطوبت باشد140 درجه سانتيگراد است. اين دما براي DOT4 حدود 230 درجه سانتيگراد است.

·         روغن ترمز نباید در دمای پایین دچار یخ زدگی شود. و به همین دلیل سیالی که پایه آب داشته باشد نمی تواند به عنوان روغن ترمز مورد استفاده قرار گیرد.

• دارای ویسکوزیته مناسبی در دمای پایین باشد تا بتواند به راحتی در لوله ها و مسیر ها جریان یابد.
• طیف دمای کار وسیعی داشته باشد یعنی از دما های بالا تا پایین ترین دمایی که خودرو ممکن است در آن کار کند بتواند به خوبی کار کند. و فراریت بسیار کمی داشته باشد.
• با تجهیزات و مواد تشکیل دهنده قطعاتی که وظیفه آب بندی سیستم ترمز را دارند مانند اورینگ ها، واشر ها و… سازگار باشد

  هر چند مدت اقدام به تعويض روغن ترمز كنيم ؟ 
  سازندگان پيشنهاد ميكنند هر دو سال يك بار يا با طي هر 40 تا 50 هزار كيلومتر اقدام به تعويض روغن ترمز كنيد و اگر در جاهاي گرم و  مرطوب زندگي ميكنيد هر سال يكبار و يا هر 20تا 25 هزار كيلومتر اين عمل را انجام دهيد.
  چگونه تشخيص دهيم كه روغن ترمز نياز به تعويض دارد ؟ 
  خيلي راحت و با چشم ميتوان تشخيص داد كه روغن ترمز اشباع شده است.
  روغن ترمز تازه بسيار شفاف است اما روغن اشباع شده كدر به نظر ميايد.
  اما بهترين راه استفاده از دستگاه BFT است كه نقطه ي جوش روغن ترمز را تعيين ميكند
  يك روغن ترمز تازه حد اقل نقطه ي جوشي معادل 205 درجه سانتيگراد است اما روغن ترمز فاسد نقطه ي جوشي كمتر از 165.5 درجه دارد 
   
  راه‌های تشخیص  نوع روغن ترمز:

  ·         یکی از راه‌های تشخیص نوع روغن ترمز، مراجعه به دفترچه راهنمای خودرو است که می‌توان نوع روغن را از نظر استاندارد DOT3 و یا ... فهمید.

  ·         با کمک یک دستمال کاغذی و یا برگ کاغذ و فرو‌کردن آن درون مخزن روغن ترمز نیز می‌توان به‌راحتی رنگ روغن مورد استفاده در سیستم ترمز را پیدا کرد.

  چرا بايد روغن ترمز را تعويض نمود؟

  به طور ميانگين راننده ای كه 10,000 تا 15,000 مايل را در سال طی می‌كند حدود 75,000 دفعه از پدال ترمز استفاده می‌كند. يكی از نظر سنجی هایی كه در مركز مراقبت های خودرویی در آمريكا انجام شد، نشان داد كه نيمی از رانندگان ايرادات احتمالي ناشی از سيستم ترمز را به عنوان خطرناكترين تهديد براي خودشان می‌دانند، به طور متوسط نيمی از خودروها و كاميون های سبك در آمريكا براي 10 سال يا بيشتر هرگز روغن ترمز خود را عوض نكرده اند. در بسياری از كشورهای اروپایی بازرسی دوره ای روغن ترمز از ضروريات است و نيمی از خودروها تست هايی را به طور مرتب انجام می‌دهند. اينها می‌تواند دلايل خوبی باشد برای تعويض به موقع روغن ترمز.

  روغن ترمز با پايه گليكول در طی كاركردش، آلودگی ها و رطوبت سيستم را در خود جذب می‌كند. مايع، رطوبت را از بين درزهای ميان لوله های پلاستيكی جذب می‌كند، به خصوص نشتی های گذشته و جاهایی كه ممكن است از قبل در معرض هوا قرار گرفته باشند نيز، بسيار مهم است؛ از طرفی مشكل نشتی به طور واضحی در آب و هوای مرطوب تشديد خواهد شد. پس از گذشت يك سال از سرويس، روغن ترمز به طور متوسط دارای 2 درصد آب می‌شود و پس از گذشت 18 ماه سطح نشان دهنده می‌تواند تا سه درصد افزايش پيدا كند و پس از چند سال از آخرين سرويس، بعيد نسيت كه 7 تا 8 درصد از مايع شما آب باشد! يك نظر سنجی سازمان ترافيك آمريكا نشان داد كه روغن ترمز در 20 درصد از 1720 وسيله نقليه به طور نمونه دارای 5 درصد يا بيشتر آب بوده است.

  زمانی‌كه ميزان رطوبت و آلودگی ها افزايش پيدا كند، تاثير بسزايی بر روی نقطه جوش مايع می‌گذارد. يك روغن ترمز نو با استاندار DOT3 خشك (بدون هيچ رطوبتی) نقطه جوشش حداقل 4011 درجه فارنهايت است و در مقابل، يك مايع مرطوب (اشباع شده از رطوبت) دارای نقطه جوشی حداقل كمتر از 2844 درجه است. بيشتر روغن های نو DOT3 برای تامين اطمينان دارای نقطه جوشی در بازه 460 تا بالای 500 درجه هستند. فقط يك درصد آب در روغن می‌تواند درجه نقطه جوش مايع را تا 396 درجه بكاهد؛ به همين نسبت 2 درصد 320 درجه و 3 درصد آب تا 293 درجه كه طبق استاندارد DOT و توليدكنندگان قطعات اصلی خودرو OEM می‌تواند بسيار خطرناك عمل كند. روغن ترمز DOT4 هم كه دارای نقطه جوش مينيمم بيشتری است (نقطه خشك  446 درجه و مرطوب 311 درجه فارنهایت است) و در نتيجه ديرتر در رطوبت نفوذ می‌كند و سه درصد آب در آن می‌تواند تا 50 درصد نقطه جوش را كم كند. با توجه به اينكه سيستم های ترمز جلو محرك امروزی با لنت های نيمه فلزی بطور چشمگيري داغ تر از خودروهايی كه چرخ عقبشان محرك است، می‌باشند (‌يعنی در واقع ترمز خودروهايی كه محرك جلو هستند، علاوه بر اينكه بايد چرخی با دور بيشتر را متوقف كند بايد بار انتقال وزن عقب به جلو را هم با نيروی ترمز بيشتر جبران كند). ترمزهای داغ تر نيازمند روغن با دامنه گرمايی بيشتر هستند، زيرا گرمای بيشتری دريافت می‌كنند. همانطور كه قبلا گفته شد، روغن ترمز در خودروهای امروزی بسيار نقش پر اهميتی را ايفا می‌كنند. جبران سطح مايع مخزن با رطوبت های دريافت شده از سيستم، خطر بروز مشكل را افزايش می‌دهد؛ زيرا می‌تواند حجمی از بخار را در شرايط بسيار داغ بوجود آورد. بخار می‌تواند مايع را جابه جا كرده و قابليت تراكم را در آن زياد كند. در نتیجه زمانی كه شما پدال را می‌فشاريد، ممكن است خودرو همچنان به حركت ادامه بدهد بدون اينكه فشار موثری در سيستم داشته باشيد! علاوه بر مشكلات امنيتی، روغن دارای رطوبت می‌تواند موجب زنگ زدگی و خوردگی در  کالیپر ترمز، مجاری عبوری، سيلندر چرخ، سيلندر اصلی، لوله های فولادی و مدولاتور ABS نيز گردد.
  روغن ترمز ها چون پايه ي گليكول دارند خاصيت جذب آب و رطوبت دارند(تا بتوانند رطوبت موجود در سيستم را جذب كنند و مانع از پوسيدن سيستم ترمز و از بين رفتن مدارها بشوند) اما هر ماده اي كه چنين قابليتي دارد بالاخره به نقطه ي اشباع هم ميرسد و در اين زمان رطوبتي كه وارد سيستم ميشود براي روغن ترمز قابل جذب نيست و اين رطوبت ممكن است در قسمتهاي مختلف سيستم جمع شود و باعث بروز اشكال شود بسياري از قسمتها رو آسيب بزند و بعد از مدتي باعث فاسد شدن روغن ترمز ميشود كه در آن صورت دماي جوش روغن پايين ميايد و در شرايطي كه ترمزهاي پي در پي يا شديد گرفته ميشود وقتي ترمزها گرم ميشوند روغن ترمز به جوش ميايد و باعث به اصطلاح خالي شدن ترمز ميشود و ترمز ماشين ضعيفتر عمل ميكند.