روغن گیربکس (واسکازین)

         روغن دنده خودرو

واسکازین یا روغن جعبه‌دنده خودرو روانسازی است که برای روانکاری قطعات متحرک موجود در جعبه‌دنده (گیربکس،  دیفرانسیل و جعبه‌فرمانخودرو)استفاده می‌شود و معادل کلمه روسی روغن دنده (Gear oil) می باشد که با روغن موتور فرق دارد.

واسکازین باید به اندازه كافی سیال بوده تا به راحتی در سیستم ـ حتی زمانی كه هوا سرد است ـ توانایی گردش داشته باشد..در روغن های دنده نیز مانند روغن های موتور، چند درجه ای بودن روانكار دامنه وسیعی از درجه حرارت عملیاتی را پوشش می­دهد. ازطرف دیگر روغن دنده باید سازگاری مناسب با فلزات در تماس نظیر فولاد، برنز و یا دیگر آلیاژ های مس را دارا بوده، مقاومت شیمیایی بالایی دربرابر اكسیداسیون و سفت شدن از خود نشان دهد و نیز بر روی قطعات، لایه روانكاری پایدار ایجاد كند.

یكی از مهم ترین خصوصیات عملكرد یك روان كننده دنده، ظرفیت تحمل بار آنها و یا به عبارت دیگر توانایی آن جهت جلوگیری كردن و یا به حد اقل رساندن سائیدگی دندانه دنده­ها است. این ظرفیت تحمل بار بیشتر با استفاده از مواد افزودنی در روانكار تامین می شود. به این نوع روان كننده ها، روانكارهای فشار پذیر(EP) گفته میشود .

به منظور تفكیك بین روغن های دنده خودرو با سطوح مختلف خواص فشار پذیری (EP) ، انجمن نفت امریكا (API) هفت سری روانكار برای سیستم های انتقال دهنده قدرت غیراتوماتیك تهیه كرده است كه نام­گذاری آنها به ترتیب خصوصیت فشار پذیری عبارتند از  

·         API GL-1

·         API GL-2

·         API GL-3

·         API GL-4

·         API GL-5

·         API GL-6

·         API MT-1 

در مورد روان­كارهای مختلفی كه در سیستم انتقال دهنده مكانیكی خودرو وجود دارد، روان كننده باید دارای سطوح كیفی حداقل API GL - 1 باشد. اتومبیل های مدرن سطوح كیفی بالاتر نظیر API GL-4  و API GL-5را نیاز دارند. سطوح كیفی­ مذكور، بر روی ظروف روغن های دنده تولید شده توسط سازندگان معتبر، درج می شود.

در صورتی كه سیستم انتقال قدرت از نوع اتوماتیك باشد، حتماً باید از سیال انتقال قدرت اتوماتیك یا A.T.F استفاده كرد. از روغن های دنده برای قسمت هایی نظیر جعبه فرمان و دیفرانسیل نیز می توان استفاده كرد، كه در این موارد باید به توصیه سازنده توجه نمود. روغن دنده مخصوص دیفرانسیئل چون در شرایط سخت تری کار می کند ، باید از روغن دنده گیربکس قوی ترباشد.

مشخصه های عمومی لازم برای روغن­های دنده

گرانروی مناسب: روغن‌دنده بايد داراي گرانروي مناسب براي تشکيل يک لايه‌ی پايدار روغن در يک سرعت و درجه‌ حرارت مشخص باشد. گرانروی يکي از اساسي‏ترين ويژگي‏ها براي اطمينان از ايمنی دنده‏ها و کارکرد بدون صداي آنها مي‏باشد.گرانروی مناسب در درجه‌حرارت عملکرد تضمينی بر توزيع روغن به تمام سطوح و تشکيل لايه‌های روغن در سرعت‌ها و فشارهای موجود می‌باشد.

 خواص ضدزنگ و ضدخوردگی: خاصيت ضد‌زنگ‌ برای محافظت سطوح فلزی در برابر زنگ‌زدگی است. روغن‌دنده‌ها نبايد خورنده‌ باشند، بلكه بايد از خوردگی شيميايی سطوح‌ فلزی جلوگيری کنند. به منظور جلوگيري از خوردگی و مخلوط‌شدن مواد حاصل از زنگ‏زدگی و خوردگی با روغن، روانکار و محيط روانکاری بايد از نظر شيميايی خنثی باشند.

 پايداری در برابر کف‌کردن (جلوگيری از تشکيل کف): از آنجا که در صورت تلاطم و هم‌خوردن روانکار و در نتيجه ايجاد کف در روغن، لايه‏ي روغن مناسب و خوبي بر روي دندانه‏ها و دنده تشکيل نمي‏شود، بنابراين ضدکف بودن از نيازهاي بسيار مهم و اصلي روانکار است. اين ويژگی از تشکيل مقادير بيش از حد کف در مخازن و جعبه‌دنده‌ها جلوگيری می‌کند.

 آبگريزی: از آنجا که رطوبت موجود در محيط اطراف سيستم دنده به هنگام پايان کار دنده‏ها تمايل به ميعان دارند، از اين‌رو روان­کار بايد توانايی جداسازی و دفع آب و يا رطوبت را داشته باشد. روغن‌ بايد دارای قدرت جداشدن سريع از آب و حفاظت در برابر تشکيل امولسيون‌ داشته باشد.

 حفاظت سطوح در برابر خراش: روغن‌دنده بايد مانع خراشيدگي سطوح دندانه‏هاي تحت فشار و بار زياد شود.

جلوگيری از سايش سطوح: اين ويژگي در روانکار موجب کاهش سايش، آسيب‌ديدن و از کار افتادن زود هنگام  دنده‏ها می‏شود.

پايداری : اين ويژگي در روغن امکان استفاده از آنرا براي مدت طولاني‏تری فراهم مي‏کند.

روان‏سازی: اين ويژگی در کاهش اصطکاک مؤثر است.

 چسبندگی: چسبندگی روغن‏‌دنده‌ از هدر ‌رفتن روغن در اثر نيروي گريز از مرکز در سرعت‌هاي بالا جلوگيری مي‏کند.

سازگاري با کاسه ‏نمدها و آب بندها: سازگاری روغن‌دنده با کاسه‌نمدها، از امکان واکنش يا تخريب روغن و کاسه‌نمد جلوگيری می‌کند.

 

دانستنيها